گروه استانهای پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد - مجتبی قربانی; در حالی روزهای برداشت برنج در استانهای شمالی را چند هفته‌ای است پشت سر گذاشته‌ایم که بازار فروش، همچون سال‌های گذشته دستخوش مشکلات فراوانی است.
در هر صورت، عدم حمایت دولت و دستگاه‌های متولی از کشاورزان که هم به تخصیص کود و سموم یارانه‌ای بر می‌گردد و هم به حمایت از بازار فروش ارقام جدید، دست کشاورزان استانهای شمالی را در حنایی گذاشته که با هیچ حلالی، پاک نمی‌شود.
از سویی دیگر افزایش چند برابری هزینه‌های کاشت با توجه به سیاست‌های متاثر از دوران کرونا که موجب افزایش چند برابری دستمزد دستگاه‌های نشاکار به دلیل کمبود کارگر شد، نیز دست از هزینه‌های برداشت بر نداشت و امسال را به یکی از پر هزینه‌بر ترین سال‌های کشاورزی برای تولیدکنندگان برنج در استانهای شمالی مبدل ساخته است.
سالی که حالا در زمان فروش، با آزاد شدن برنج‌های در گل مانده وارداتی در گمرک، صدای کشاورزان را بیشتر در آورده است و باید دید در ادامه چیزی در جیب کشاورز می‌ماند یا خیر؟!
پای لنگ دولت به مخلان چالاک بازار برنج نمی‌رسد!
به هر منظور، سیاست‌های حمایتی دولت از بخش کشاورزی به ویژه در تولید برنج، سال‌ها است که می‌لنگد و واقعا با این پای لنگ، نمی‌شود به تنظیم بازار برنج، امیدی داشت؛ چرا که سودجویان حالا نه چند قدم بلکه چند ده قدم از دولتی‌ها جلوترند و هر چه دولت دست دراز کند، دستش به مخلان بازار نمی‌رسد.
اختلاط برنج‌های مرغوب شمال با برنج‌های خارجی و داخلی تنها برای دوزار، سه شاهی بیشتر، از سوی برخی سودجویانی صورت می‌گیرد که با دستبرد به دسترنج کشاورزان، برای خود از جیب مردم و اعتبار کشاورزان، کیسه می‌دوزند و این ولع ناتمام، چون خوره به جان بازار برنج افتاده است.
برای اطلاع از آخرین وضعیت این روزهای بازار برنج، گفت‌وگویی را با تنی چند از بنکداران و مسئولان استانهای شمالی انجام داده‌ایم که در ذیل می‌خوانید:
باقری یکی از بنکداران باسابقه فروش برنج در استان مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص آخرین وضعیت بازار برنج امساله، می‌گوید: قیمت برنج نسبت به سال گذشته مقدار بسیار کمی افزایش پیدا کرده است، اما نسبت به هزینه‌هایی که کشاورز برای به ثمر رسیدن محصول طی سال‌جاری، متحمل شده است، بسیار رقم و میزان ناچیزی است.
وی افزود: قیمت ابتدای فصل(مردادماه) هر کیلو برنج طارم مازندران در سال گذشته، ۱۶ هزار تومان بود و قیمت ابتدای فصل برنج طارم در بازار امسال، به ۱۹ هزار تومان رسید.
این فعال صنفی بازار برنج در مازندران، خاطرنشان کرد: قیمت حال حاضر برنج طارم نسبت به چند هفته قبل یا همان برنج اول فصل، کمی بالاتر رفته است.
چرایی افزایش قیمت برنج مازندران در سال جاری
باقری ادامه داد: در حال حاضر قیمت هر کیلو برنج طارم بوجاری ۲۷ هزار تومان و غیر بوجار شده ۲۵ هزار تومان است.
وی در خصوص دلایل این افزایش قیمت می‌گوید: برخی شنیده‌ها حاکی از ان است که خیلی از کارخانه‌داران از عرضه برنج امساله به بازار خودداری می‌کنند و این مسئله یکی از عواملی است که به نوسانات قیمت در بازار منتهی شده است.
این فعال صنفی بازار برنج در مازندران، یکی دیگر از عوامل افزایش قیمت برنج طی سال جاری را افزایش نرخ دلار اعلام و بیان کرد: افزایش قیمت دلار منجر شده است تا قیمت برنج وارداتی در بازار به کیلویی ۲۵ هزار تومان نیز برسد و لذا افزایش قیمت برنج وارداتی، طبیعتا افزایش قیمت برنج داخلی را در بر دارد.
باقری متذکر شد: اصولا مشتری زمانی تمایل به خرید برنج وارداتی یا خارجی که عموما هندی و پاکستانی هستند را دارد که قیمتش کمتر از قیمت برنج داخلی باشد و در واقع علت وارد کردن برنج خارجی عمدتا به جهت پاسخگویی به تقاضای اقشار کم درآمد جامعه بوده که حالا تفاوت چندانی با برنج با کیفیت داخلی ندارد.
وی عنوان کرد: کاهش رغبت خرید به سمت برنج خارجی، افزایش تقاضای برنج داخلی را در پی دارد که بنا بر قانون بازار، افزایش تقاضا عمدتا به افزایش نرخ خرید در بازار منتهی می‌شود.
بازار برنج در قرق دلالان!
این بنکدار با سابقه برنج می‌گوید: برنج عمدتا در دست دلالان، کارخانه‌داران و کسبه بازار است، برنج در دست کشاورز نیست و لذا عرضه و قیمت از سوی دلالان و کارخانه‌داران تعیین می‌شود تا کشاورز.
باقری در خصوص قیمت سایر رقم‌های برنج‌های پرتقاضای مازندران در سال جاری، اعلام کرد: قیمت حال حاضر هر کیلو برنج طارم غیر بوجار برای مصرف کننده ۲۵ هزار تومان، فجر ۲۳ هزار تومان، ندا ۲۱ هزار تومان و شیرودی ۲۲ هزار تومان است.
وی افزود: افزایش چند برابری قیمت کود و سموم دیگر توجیه اقتصادی برای کشاورز باقی نگذاشته است، وقتی سم و کود طی سال جاری ۵ برابر می‌شود، کشاورز باید برنج را کیلویی چند بفروشد؟
این بنکدار با سابقه بازار برنج در مازندران متذکر شد: از سال ۹۷ به بعد، ما شاهد بازار متشنج برنج با قیمت‌های متغیر هستیم، چیزی که در گذشته وجود نداشت و غالبا روال ثابتی داشت.
اتفاقی عجیب در بازار برنج
باقری با اشاره به تغییر روال قیمت‌گذاری گونه‌های متعدد برنج مازندران طی سالیان اخیر، تاکید کرد: مثلا برنج پرمحصول ندا که دو برابر برنج طارم، محصول می‌دهد، در گذشته قیمتی نصف برنج طارم داشت اما طی سالیان اخیر، قیمت برنج ندا با اختلاف ناچیزی نسبت به برنج طارم در حال عرضه به بازار است و این بسیار عجیب است.
وی اضافه کرد: در حالیکه هر کیسه شالی طارم طی سال جاری با قیمت حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود، باید طبق سنوات قبل هر کیسه شالی شیرودی، ۸۰۰ هزار تومان فروخته شود اما قیمت آن در بازار، یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است که علت این مسئله یک علامت سوال بزرگ است که پاسخی جز حضور دلالان و افراد سودجو در بازار این نوع برنج که به منظور عمدتا اختلاط با برنج طارم صورت می‌گیرد، نمی‌توان ارائه کرد.
این بنکدار با سابقه برنج در خصوص تفاوت قیمت برنج سال جاری با سال گذشته می‌گوید: قیمت هر کیلو برنج طارم بوجاری در سال گذشته ۲۰ تا ۲۱ هزار تومان بود و امسال نرخ فروش، با افزایشی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصدی به ۲۷ هزار تومان رسیده است و به نسبت سایر اقلام اساسی بازار و سرجمع هزینه‌ها برای کشاورز، افزایش قیمت چندانی نداشته است.
«اختلاط» بلایی که ندا و شیرودی بر سر طارم آورد/حراج وجدان در تاراج برنج!
باقری در پاسخ به چرایی انجام اختلاط طی سالیان جاری در بازار و وارد آمدن لطمه جدی به اعتبار برنج شمال کشور، گفت: چند سالی است که متاسفانه برنج‌های پرمحصولی نظیر شیرودی و ندا که رقمی مشابه به یکدیگر دارند در بازار خریداری و اختلاط می‌شود و خیلی به برنج طارم که مرغوب‌ترین برنج شمال کشور است، لطمه وارد کرده است.
وی ادامه داد: تنها راهکار جلوگیری از اختلاط برنج اولا وجدان آدمی است و در درجه بعدی، نظارت مستمر و منسجم بر واحدهای عرضه برنج از کارخانه گرفته تا بنکداران که متاسفانه نظارت مطلوبی صورت نمی‌گیرد.
این فعال صنفی بازار برنج در مازندران، با تایید انجام اختلاط برنج در استان مازندران می‌گوید: عملا این کار متاسفانه توسط برخی افراد سودجو به دلیل منفعت مالی که دارد در حال انجام است و هیچ انگیزه دیگری نمی‌توان برای آن متصور بود.
باقری اذعان کرد: اختلاف قیمت فاحش میان رقم‌های ندا و شیرودی با برنج پر طرفدار طارم موجب می‌شود تا دلالان اقدام به خرید این ارقام و اختلاط آن با برنج طارم کنند و با فروش برنج با عنوان برنج طارم مازندران، سود خوبی به جیب بزنند، بدون اینکه به اعتبار برنج محلی فکر کنند.
برنج امسال ارزان‌تر از سالیان قبل!/ اختلاط؛ دزدی از جیب مردم به سبک دلالان
رحیمی یکی دیگر از کسبه و بنکداران قدیمی بازار برنج در مازندران نیز در خصوص آخرین وضعیت بازار برنج مازندران طی سال جاری می‌گوید: قیمت امسال برنج متناسب با افزایش قیمت سایر اقلام موجود در بازار، افزایش زیادی نداشته است.
وی افزود: ما در سال گذشته هر کیلو برنج طارم هاشمی و صدری را نهایتا ۱۹ هزار تومان می‌فروختیم و اکنون داریم کیلویی ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان به مشتری می‌فروشیم که انصافا به نسبت افزایش چند برابری هزینه‌های تولید برای کشاورز، رقم منصفانه ای نیست.
این فعال قدیمی بازار برنج در مازندران خاطر نشان کرد: در گذشته و در سالیان متمادی قبلی، قیمت هر کیلو برنج معادل یک دلار بود و بر طبق این روال، با احتساب قیمت ۳۰ هزار تومانی فعلی دلار، قیمت برنج حتی از سالیان قبل کمتر هم هست.
رحیمی ادامه داد: در گذشته قیمت هر کیلو برنج ندا و شیرودی نصف قیمت برنج طارم بود اما الآن چند سالی است که با باز شدن پای خریداران سایر استانها به مازندران و افزایش تقاضا برای خرید رقم‌های پرمحصول ندا و شیرودی، قیمت این ارقام افزایش چشمگیری داشته است.
وی متذکر شد: طی سال جاری افزایش چندبرابری قیمت سموم و کود، افزایش دستمزد کارگر، افزایش کارمزد شالیکوبی‌ها و نوسانات دلار اثر مستقیمی روی قیمت برنج گذاشته است.
این بنکدار پرسابقه برنج در مازندران می‌گوید: خیلی‌ها با اختلاط برنج در حال کسب درآمد هستند که این کار حرام است و در واقع این کار، دزدی از جیب مردم است.
رحیمی یادآور شد: متاسفانه به دلیل همخوانی برنج ندا و شیرودی با طارم و همچنین اختلاف قیمت چشمگیر با برنج طارم در بازار، خیلی‌ها با هدف سودجویی اقدام به اختلاط برنج مازندران و عرضه با نام طارم به سایر استانها می‌کنند، که بسیار به اعتبار برنج مازندران در کشور لطمه زده است.
اختلاط امسال به حداقل ممکن می‌رسد!/مشتریانی که به جای برنج، فریب می‌خورند
یعقوبی یکی دیگر از بنکداران برنج در مازندران نظر متفاوتی در خصوص انجام اختلاط برنج طی سال جاری دارد و معتقد است طی سال جاری و با اختلاف قیمت ناچیز میان برنج ندا و شیرودی با برنج طارم، دیگر برای کسی مقرون به صرفه نیست که با اختلاط به دنبال کسب سود باشد و لذا امسال اختلاط برنج به حداقل ممکن خواهد رسید.
وی می‌گوید: از سویی دیگر، در سالیان قبل قیمت برنج وارداتی با دلار ۴۲۰۰ تومانی نهایتا کیلویی ۷ هزار تومان و برنج محلی حدود ۱۸ هزار تومان بود و این اختلاف قیمت ۱۱ هزار تومانی، موجب می‌شد تا اختلاط برای افراد سودجو، حداقل توجیه اقتصادی داشته باشد اما امسال کمترین قیمت برنج خارجی در بازار ۲۰ هزار تومان است و اختلاف قیمت ۳ هزار تومانی با برنج محلی، دیگر توجیه اقتصادی برای دلالان را ندارد.
این بنکدار یادآور شد: در سال‌های قبل، اختلاط جدا از وارد کردن لطمه به اعتبار برنج مازندران، توان رقابت افراد منصف را با دلالان به حداقل می‌رساند و نرخ زیر قیمت برنج اختلاطی با نام طارم، از یک سو اعتبار بنکداران قدیمی را برای سایر مشتریان خارج استان زیر سوال می‌برد و از سویی دیگر، این بنکداران نیز به جهت سوددهی بیشتر، تمایل‌شان برای خرید برنج اختلاطی بیشتر از خرید برنج خالص بود.
یعقوبی ادامه داد: در حالی ما در سال گذشته با حداقل سود، قیمت ۱۹ هزار تومانی به مشتری می‌دادیم که افراد سودجو با اعلام نرخ ۱۶ هزار تومانی به ظاهر زیر قیمت برای مشتری نابلد برنج، حداقل کیلویی ۵ هزار تومان سود داشته است.
وی متذکر شد: در گذشته قیمت سرفصل، آخر فصل و بازار شب عید مشخص و روال ثابتی داشت اما در حال حاضر قیمت‌ها نوسانات متعددی دارد و قیمت‌ها از ابتدای ورود تا وورد برنج تازه، بارها و بارها تغییر می‌کند.
خودداری شالیکوبی‌ها از عرضه برنج به بازار تا باز شدن پای دلالان غیربومی به مازندران
سید تقی جعفریان رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی شالیکوبی‌داران مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص وضعیت حال حاضر بازار برنج در این استان، می‌گوید: در حال حاضر قیمت هر کیلو برنج طارم و هاشمی مازندران در بازار بین ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان است.
وی افزود: قیمت هر کیلو برنج پرمحصول شیرودی در بازار بین ۲۰ تا ۲۱ هزار تومان و هر کیلو برنج فجر بین ۲۱ تا ۲۲ هزار تومان است.
رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی شالیکوبی‌داران مازندران در خصوص نرخ دستمزد امسال کارخانه‌داران شالیکوبی، خاطرنشان کرد: امسال برای خدماتی نظیر خشک کردن و تبدیل هر کیلوگرم شلتوک به برنج سفید در شالیکوبی‌های مدرن، مبلغ ۶ هزار ریال (برای شالی‌های سرپا تراش) و در شالیکوبی‌های سنتی، ۵ هزار و ۶۰۰ ریال تعیین شد.
جعفریان در واکنش به سوال خبرنگار ما در خصوص خودداری کارخانه‌داران مازندرانی از عرضه برنج به بازار، اعلام کرد: من این موضوع را رد نمی‌کنم و قطعا اینگونه است.
وی تصریح کرد: این مسئله بدلیل ورود یک سری افراد غیربومی به بازار برنج استان است که با خرید مقادیر زیادی برنج از کشاورزان اقدام به تبدیل آن به شلتوک در کارخانه‌ها کردند و بدنبال فرصت مناسب برای عرضه با قیمتی بالاتر در بازار هستند.
ما زیاران چشم یاری داشتیم!
رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی شالیکوبی‌داران مازندران، اضافه کرد: این برنج‌ها تنها متعلق به کارخانه‌داران نیست و بخش اعظمی از آن متعلق به صاحبان برنج است که شامل افراد غیربومی و کسبه و دلالان بومی است که در یک جای امن، برنج‌ها را ذخیره کرده‌اند.
این مسئول در پاسخ به سوال خبرنگار ما در خصوص انجام چندین ساله اختلاط برنج مازندرانی و وارد کردن آسیب به اعتبار برنج محلی می‌گوید: این امر متاسفانه چند سالی است که در حال انجام است و امسال بیشتر برنج مازندران، توسط گیلانی‌ها خریداری شده است و باید بگوییم بیشترین مقدار برنج کشور اکنون در گیلان، جمع شده است.
جعفریان تصریح کرد: غالب این افراد با هدف اختلاط و سودجویی، اقدام به خرید برنج‌های پرمحصول مازندران جهت اختلاط با برنج طارم گیلان می‌کنند و این روال چندین سال است که در حال انجام است.
وی تاکید کرد: باید دستگاه‌های نظارتی و حاکمیتی با قاطعیت به این موضوع ورود پیدا کنند و متاسفانه این امر در سایه نبود نظارت دقیق و منسجم در حال انجام است.
رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی شالیکوبی‌داران مازندران گفت: البته این بدان معنا نیست که در داخل استان مازندران، اختلاط صورت نمی‌گیرد و باید دولت سیاست‌های جدی را در قبال نظارت بر بازار برنج اعمال کند.
جعفریان ضمن گلایه از عدم نظارت جامع بر بازار برنج، به‌ویژه برخورد جدی با برنج‌های اختلاطی، اذعان کرد: متاسفانه برخی جهت کسب منافع بیشتر، با اختلاط برنج داخلی و خارجی، ضربه بزرگی به تولیدات داخلی وارد می‌کنند؛ چرا که با این امر، ذائقه مردم کشور را نسبت به تولیدات داخلی تغییر می‌دهند.
حرف آخر؛ برنج هر دانه‌اش به رنج
مع‌الوصف، کشاورزان استانهای شمالی سالهاست با مشکلات مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند و امسال جدا از گرانی چند برابری قیمت سم، کود و بذر، شرایط کرونایی و اضطراب‌های آغازین روزهای کشت، گرانی دستمزد کارگر، افزایش چند برابری سینی نشا، قیمت‌های نامتعارف دستگاه‌های مکانیزه و ماشین‌آلاتی نظیر ماشین نشاکار، کمباین و حالا هم شالیکوبی‌ها و آزاد شدن واردات و ترخیص برنج‌های در گمرک مانده آن هم در فصل درو، دیگر از رمق افتاده‌اند و خستگی این چند ماهه، هنوز بر رخسارشان مانده است.
هر چند این رنج‌ها، نام این محصول را برنج یا به قول کشاورزان به رنج مشهور کرده اما واقعا این رنج‌ها گویی تمامی ندارد و جدا از این مشکلات، زخمی کهنه و چند ساله، چندین سال است که کرونایی به جان بازار برنج شده است و دست بردار هم نیست.
در حالی هر خوشه برنج، به رنج از دل شالیزارها با خون دل کشاورزان قد می‌کشد که اختلاط برنج چند سالی است اعتبار برنج استانهای شمالی را زیر سوال برده است و کم کم این اعتماد عمومی به برنج شمال است که رفته رفته در سایه بی توجهی و غفلت مسئولان؛ کم و کمتر می‌شود.
نظر شما